Steeds meer kinderen en jongeren hebben last van overgewicht, waarvan een deel zelfs ernstig overgewicht (obesitas) heeft. GO! (Gezond Onderweg) is een programma van ziekenhuis Rijnstate dat kinderen en jongeren in Gelderland in hun eigen leefomgeving coacht naar een leefstijl met gezonde voeding, meer beweging en voldoende rust en ontspanning. Als partner van GO! en initiatiefnemer van GO! Digital onderzoekt OnePlanet Research Center samen met studenten van diverse onderwijsinstellingen uit Gelderland hoe nieuwe waarde kan worden toegevoegd aan het programma van GO!.
Waarom is GO! ontstaan?
Overgewicht bij kinderen en jongeren is een toenemend maatschappelijk probleem. In 2021 had volgens cijfers van het Nederlands Jeugdinstituut 15,5% van de kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar overgewicht. In de leeftijdsgroep 12 tot 16 jaar ligt dit met 15,9% nog net iets hoger. Kinderen en jongeren met overgewicht hebben vaak last van een hoog cholesterolgehalte, astma, slaapapneu, gewrichtspijn en psychische klachten. Ook hebben ze een verhoogd risico op diabetes mellitus type 2, hypertensie, hart- en vaatziekten en zelfs vroegtijdige sterfte. Aan de zorg voor deze groep kinderen en jongeren valt nog wel een en ander te verbeteren. Bestaande interventies duren maar kort of ze zijn niet goed op elkaar afgestemd. En vaak leiden ze daarom niet tot blijvend gezond gedrag.
GO! wil dit veranderen door een betere samenwerking te faciliteren tussen alle zorg- en hulpverleners in de wijk rondom een kind en het gezin. Denk aan de huisarts of kinderarts, het ziekenhuis Rijnstate, de gemeente, maar ook aan verenigingen zoals sportclubs. De spil in het web is de kindergezondheidscoach die door GO! wordt aangeboden en kinderen en jongeren twee jaar lang begeleidt in het maken van gezondere keuzes. Ze krijgen een papieren handboek dat hen hierbij helpt.
Nieuwe interventies ontwikkelen in samenwerking met studenten
Hoewel het papieren handboek zeker zijn effect heeft, wil GO! kinderen en jongeren meer op maat helpen en motiveren. Daarom zoekt GO! Digital ter aanvulling op dit papieren werkboek naar andere geschikte interventies die de kindergezondheidscoach kan gebruiken binnen het coachingsprogramma. Studenten van verschillende onderwijsinstellingen uit Gelderland onderzoeken sinds januari 2021 onder begeleiding van OnePlanet welke digitale interventies dit zouden kunnen zijn. Dat doen ze steeds een semester lang, waarna nieuwe groepen studenten starten met nieuw onderzoek of juist voortbouwen op de resultaten van de vorige groepen. Uniek aan dit project is dat studenten uit alle onderwijsniveaus en vanuit verschillende opleidingen en disciplines betrokken zijn en ook van elkaar kunnen leren.
Het type onderzoek is heel gevarieerd. Zo hebben studenten Sociaal Werk van Rijn IJssel in het eerste semester van 2021 praktijkonderzoek gedaan en in kaart gebracht waar de doelgroep zich online bevindt. Daarnaast hebben studenten Verpleegkunde van de Christelijke Hogeschool Ede literatuuronderzoek gedaan naar welke bewezen interventies er zijn die kinderen en jongeren meer laten bewegen. In het tweede semester van 2021 hebben studenten Voeding en Diëtetiek van de HAN op basis van deze adviezen een conceptversie van een Kleur en Scheurkalender voor op de koelkast ontwikkeld. Deze kalender bevat allerlei weetjes en spelletjes over gezonde voeding en beweging, waardoor een kind spelenderwijs steeds meer leert over het maken van gezondere keuzes. Verder hebben studenten Communicatie en Multimediadesign van de HAN gesprekskaartjes voor gezinsleden ontwikkeld die ouders bijvoorbeeld kunnen gebruiken om tijdens het avondeten in gesprek te gaan met hun kind over gezonde keuzes. Ook heeft een nieuwe groep studenten Verpleegkunde van de Christelijke Hogeschool Ede in het tweede semester literatuuronderzoek gedaan naar de mogelijke correlatie tussen overgewicht en voldoende rust, ontspanning en slaap en dit verband ook aangetoond.
In het nieuwe semester gaan diverse groepen studenten aan de slag met dit thema. Weer een nieuwe groep studenten Verpleegkunde van de Christelijke Hogeschool Ede gaat literatuuronderzoek doen naar bewezen interventies om rust, ontspanning en slaap te bevorderen. Een nieuwe lichting studenten Sociaal Werk van Rijn IJssel gaat aan de slag met een praktijkonderzoek en gaat zelf verschillende interventies die slaapgedrag monitoren, zoals smartwatches en een applicatie, testen bij medescholieren. Daar blijft het niet bij: studenten van het Honourslab van de Radboud Universiteit gaan een concept ontwikkelen voor een digitale interventie, terwijl studenten Serious Gaming van de HAN een concept voor een serious game ontwikkelen.
Waar de dagelijkse begeleiding van studenten wordt verzorgd door hun docenten, brengt OnePlanet de partijen bij elkaar en organiseert het een start- tussentijdse en eindbijeenkomst voor alle deelnemende studenten. Gedurende het semester zijn er tweewekelijkse online bijeenkomsten waarin afgevaardigden van de groepjes studenten elkaar op de hoogte houden van de voortgang van hun onderzoeken en kennis en ervaring uitwisselen. Uiteindelijk moeten studenten hun bevindingen aan elkaar, maar ook aan de kindergezondheidscoaches van GO! presenteren. Niet alleen profiteren zij van de inzichten van de studenten, maar ook van de ideeën voor nieuwe interventies. Zo wordt de Kleur en Scheurkalender momenteel doorontwikkeld en daadwerkelijk in gebruik genomen.
OnePlanet OpenEducatie-programma
Het doel van het OpenEducatie (OpenEd)-programma van OnePlanet is het voorbereiden van studenten en docenten aan MBO, HBO en universiteit op een toekomst met digitale en chiptechnologie. Binnen dit programma ontwikkelt OnePlanet samen met docenten, het MKB, zorginstellingen en maatschappelijke organisaties in Gelderland leerwerkplaatsen waarin studenten van verschillende studierichtingen en niveaus samen vaardigheden opdoen die in de toekomst belangrijk zijn.
